LECTORIUM CALCULEMUS


WITOLD MARCISZEWSKI


LOGIKA dla "COLLEGIUM CIVITAS"

2000 / 2001



Drodzy Państwo!
Przypominam zasady zaliczenia logiki. Na ocenę ostateczną składają się następujące oceny:

Ad 1. Jest to ćwiczenie polegające na "wypatrzeniu" w omawianym tekście jego głównych problemów, odpowiedzi na te problemy, argumentacji prowadzącej do odpowiedzi. W recenzji powinny się znaleźć oceny ważności problemu, trafności odpowiedzi, poprawności argumentacji, precyzji stosowanych pojęć.

Ad 2. Formalna rekonstrukcja argumentacji polega na zapisaniu wniosku i wszystkich przesłanek, także domyślnych, za pomocą formuł logiki w celu rozstrzygnięcia, czy wniosek rozumowania istotnie (jak zamierzał jego autor) wynika logicznie z przesłanek. Komentarz metodologiczny jest formą analizy obejmującą rodzaj streszczenia taki, jak opisany opisany w 1, a nadto omówienie zastosowanej w pracy metody badawczej.

Ad 3. Egzamin jest niekonwencjonalny, ponieważ to zdający będą sami sobie zadawać pytania, które przygotują na podstawie wykładu. Wykład zawiera się w następujących tekstach (niezbędne wiadomości z logiki formalnej są w nich wskazywane przez odesłania do wcześniejszych partii Logiki Współczesnej).

Przygotowanie polega na wybraniu przez zdającego pięciu pojęć kluczowych (wskazanych przez wytłuszczenia) i podaniu ich definicji cząstkowych w formie własnych przykładów (jako pewnego rodzaju warunków dostatecznych). Na pytanie, powiedzmy, "co to jest sprzeczność?" odpowiada się podaniem przykładowo kilku par zdań sprzecznych. UWAGA! Premiowana jest nie tylko trafność odpowiedzi, lecz także stopień trudności pytań. Trudniejsze od poprzedniego byłoby pytanie "co to jest teoria empiryczna?", gdzie należyte uzasadnienie trafności przykładu wymaga scharakteryzowania struktury danej teorii. To prawda, że taka metoda nie mobilizuje do nauczenia się całości materiału. Ale gdy minimaliści będą się zastanawiać, które pytania byłyby dla nich najłatwiejsze, to nawet tak niewielki namysł bardziej rozwija umysłowo od "wkuwania". A gdy maksymaliści wybiorą tematy dla nich najciekawsze, to już będzie znaczący sukces.

Ołówek z gumką obok tego tekstu ma podkreślić rangę warsztatu pisarskiego. Ćwiczyliście się w nim Państwo przez streszczenia i recenzje. Są wśród nich teksty na dobrym poziomie naukowym i publicystycznym, a słabsze trzeba widzieć jako próby pomocne w opanowaniu warsztatu. Brak czasu nie pozwolił na omówienie wniosków. Toteż zobowiązuje się, inspirowany Państwa tekstami, umieścić na tych stronach do końca września 2001 ,,Krótki poradnik pisarza naukowego i publicysty", w którym proszę szukać odpowiedzi na pytania w rodzaju:

-- Jak nadać tekstowi spójną i przejrzystą budowę?
-- Jak komponować tytuł?
-- Czym się kierować w doborze pojęć kluczowych?
-- Jak operować środkami typograficznymi (krój i wielkość czcionki, światła itp.)?
-- Jak na tok tekstu powinny wpływać wyobrażenia o wiedzy i problemach jego potencjalnego odbiorcy?
-- Na czym polega dobry styl? Na przykład:

Ostatnim punktem tego ostatniego komunikatu jest podziękowanie Państwu za -- żywą, rzeczową, obfitującą w dobre pytania i sympatyczną -- współpracę dyskusyjną. Wiele mi ona dała dla zaprojektowania przyszłych wykładów z logiki i nie tylko z logiki.

Nie mogę też nie powiedzieć, że mam świadomość, o ile lepiej można by ten wykład przeprowadzić. Jego usterki brały się po części z nadmiaru tematów, którymi chciałem się podzielić, co rozsadzało kompozycję, a także z chęci reagowania na bieżące Państwa pytania i objawy zainteresowań, co wprowadzało element improwizacji. Trudno "porachować" błyskawicznie, ile warto płacić ubytkiem systematyczności za żywą aktualizację (nie sprzyja też takiemu refleksowi pora niedzielnego popołudnia). Liczę jednak, że te próby uczynienia z logiki wiedzy żywej i potrzebnej w naukach społecznych wypadły na lepiej niż "niedostatecznie".

Witold Marciszewski --- witmar@calculemus.org -- 22 stycznia 2001

Uwaga techniczna: większość plików jest opracowana w formacie PDF, który najlepiej się nadaje, żeby oddać symbolikę logiczną. Korzystanie z nich wymaga czytnika Acrobat Reader. Przeglądarkę WWW da się tak skonfigurować, żeby automatycznie włączała Acrobat gdy napotka plik PDF; w braku takiej konfiguracji trzeba ręcznie wywołać Acrobat.

Powyższe materiały dotyczą zagadnień wybranych pod kątem minimum najpotrzebniejszego dla kultury logicznej. Systematyczny i stosunkowo pełny wykład logiki znajduje się w podręczniku Sztuka rozumowania w świetle logiki (Warszawa, Aleph 1994). Oto spis rozdziałów tej książki (tu występującej pod tytułem "Logika współczesna w zastosowaniu do nauk społecznych") umieszczonych w "calculemus" w formacie PDF.

  • Rozdział I: O sztuce rozumowania.
    PDF, 57K
  • Rozdział II:
    Logika i język naturalny w ujęciu gramatyki funktorowej.
    PDF, 83K
  • Rozdział III:
    Klasyczny rachunek zdań. Świat funkcji prawdziwościowych.
    PDF, 119K Zastosowania Klasycznego Rachunku zdań

  • Rozdział IV:
    Logika predykatów. Świat indywiduów, zbiorów i relacji.
    PDF, 80K
  • Rozdział V:
    Logika predykatów jako narzędzie wnioskowania dedukcyjnego.     PDF, 94K
  • Rozdział VII:
    Logika współczesna pod kątem zastosowań do nauk społecznych.     PDF, 90K
  • Zadania na dowodzenie do Rozdziału V, z rozwiązaniami i komentarzami.

    Szczegółowy spis treści wymienionych wyżej rozdziałów znajduje się w w spisie wykładów z logiki na rok 1999/2000.

    Materiały pomocnicze.

    Logiczny rdzeń negocjacji

    • Do początku strony